Hier vindt u informatie over de kerk in Oldenzijl. Onder de knop Orgelcommissies staat informatie over het orgel.
Nicolaaskerk, Oldenzijlsterweg 4, Oldenzijl
Het dorp Oldenzijl dankt zijn naam aan een sluis (= zijl), waarmee overtollig binnenwater werd geloosd op de voormalige Fivelboezem. De Nicolaaskerk van Oldenzijl is gelegen op een kleine, deels nog omgrachte wierde en dateert uit de eerste helft van de dertiende eeuw. In die tijd was de kerk nog katholiek en werd ze gewijd aan de Heilige Nicolaas, onder andere schutspatroon van de zeevarenden. Na de reformatie in de zestiende eeuw werd de kerk Nederlands hervormd.
Het grondplan van de kerk is dat van een eenbeukige zaalkerk met een inspringende halfronde apsis. Het gebouw bestaat uit vier traveeën. De vensters zijn nog rondbogig, maar de baksteenarchitectuur is al weelderig. Deze bouwstijl is verwant aan die van de kerken van Huizinge en Siddeburen en is een mooi voorbeeld van de overgang van romaans naar romano-gotiek.
Volgens de gedenksteen in de kerk werd in 1683 op de westzijde een dakruiter geplaatst. Ooit stond er ten zuidwesten van de kerk een vrijstaande klokkentoren, maar deze is in 1829 afgebroken. De klok verhuisde naar Warfhuizen. De kerk werd ingrijpend gerestaureerd in de jaren 1950-1952. Daarbij werd als uitgangspunt gehanteerd de kerk zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat terug te brengen. De inmiddels vergrote vensters werden weer klein, de steunberen verdwenen en het koor kreeg weer zijn oorspronkelijke vorm.
Deze halfronde, inspringende romaanse koorapsis is één van de opvallende elementen van de Nicolaaskerk. Heel bijzonder zijn de fraaie kapitelen die zowel aan de buiten als aan de binnenkant van de apsis zijn aangebracht. De apsis wordt verdeeld in een boven- en een benedenzone. De benedenzone bevat een zestal rondboognissen, die elk aan de bovenzijde door een rondboogfries worden afgesloten. De nissen worden van elkaar gescheiden door platte lisenen. De bovenzone bevat drie vensters, afgewisseld door rondboognissen. Onder het dak bevindt zich een doorlopend rondboogfries, waarvan de decoratiewijze invloeden uit het Rijnland verraadt. Dit houdt waarschijnlijk verband met de omringende kloostercultuur,. Bekend is bijvoorbeeld dat er bij de bouw van de abdijkerk van Wittewierum een Keulse bouwmeester betrokken was. Ook de kerk van het verloren gegane klooster van het nabijgelegen Rottum schijnt een vergelijkbare baksteendecoratie te hebben gehad. Aan de binnenkant is het koorgedeelte van de kerk het rijkst versierd, wat met name geldt voor de oostkant van de ruimte. Behalve van bakstenen is er voor de versiering ook gebruik gemaakt van rode zandsteen en tufsteen.
Alleen in de oostelijke travee van de kerk is het meloenvormige koepelgewelf bewaard gebleven. Zowel in de noordzijde als in de zuidzijde is een zogenaamd vierpasvenster in ronde vorm te zien.
Tot de inventaris behoren een rijk versierde preekstoel (1768) en een herenbank uit de achttiende eeuw. Het gesneden opzetstuk ervan draagt het wapen van het echtpaar Alberda-Clant van de borg Scheltkema-Nijenstein te Zandeweer.
De overige kerkbanken zijn van rond 1700 en zijn mogelijk geplaatst tijdens het kerkherstel van 1683. Op de noordwand is een tekst geschilderd die meedeelt dat de kerk in 1570 “gerepareerd” werd. In het koor liggen drie grafzerken.
Het Van Oeckelenorgel werd in 1900 oorspronkelijk gebouwd voor de inmiddels afgebroken kerk van Garsthuizen, gelegen op nog geen vijf kilometer afstand van Oldenzijl. In 2019 heeft eigenaar Stichting Oude Groninger Kerken het orgel overgedragen aan de Stichting Nicolaaskerk en is het orgel in de Nicolaaskerk geplaatst. Het orgel is te bespelen ná voorafgaande telefonische afspraak of een afspraak per mail.
De kerk is dagelijks geopend en vrij toegankelijk, in samenwerking met het naastgelegen gezinshuis Ik&Zorg. Daar is ook een zogeheten Rustpunt te vinden.
Stichting Nicolaaskerk Oldenzijl
Om de prachtige, monumentale Nicolaaskerk te behouden, werd in 2006 de Stichting Nicolaaskerk Oldenzijl opgericht. Vanaf dat moment kreeg de kerk een bredere functie. Naast ruimte voor rouw-, trouw- en andere diensten kan de kerk gebruikt worden als huwelijkslocatie, om workshops te geven of repetities te houden. Er wordt ook plaats geboden aan culturele evenementen, zoals (orgel-)concerten, exposities en lezingen. En natuurlijk blijft er ook ruimte voor bezinning. Sinds kort is het tevens mogelijk een kaars te branden.
De kerk kan worden gehuurd voor diverse activiteiten en gelegenheden. Een overzicht van de daaraan verbonden kosten is te vinden op de website van de kerk.
Meer informatie
Meer informatie over de Stichting Nicolaaskerk Oldenzijl, over het gebruiken van de kerk of over de mogelijkheden voor het organiseren van activiteiten, zoals een concert, lezing of expositie kan contact op worden genomen met
Marja Spakman (secretaris)
via secretaris@nicolaaskerkoldenzijl.nl
0595-464327
06-30724508
Op de website is nog veel meer informatie te vinden, onder andere ook over activiteiten die georganiseerd worden. Bezoek
